အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာအကြောင်း အထွေထွေအချက်အလက်များ
အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာသည် အစာပြွန်၏တစ်ရှူးများတွင် ကင်ဆာ (ကင်ဆာ) ဆဲလ်များဖြစ်ပေါ်သည့်ရောဂါဖြစ်သည်။
အစာပြွန်သည် အစာနှင့်အရည်များကို လည်ချောင်းမှ အစာအိမ်သို့ ရွေ့လျားစေသော အခေါင်းပေါက်၊ ကြွက်သားပြွန်ဖြစ်သည်။အစာပြွန်နံရံကို အကျိအချွဲအမြှေးပါး (အတွင်းပိုင်း)၊ ကြွက်သားနှင့် တွယ်ဆက်တစ်ရှူးများအပါအဝင် တစ်သျှူးအလွှာများစွာဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာသည် အစာပြွန်အတွင်းပိုင်းအတွင်း၌ စတင်ပြီး ကြီးထွားလာသည်နှင့်အမျှ အခြားသောအလွှာများမှတဆင့် အပြင်ဘက်သို့ ပျံ့နှံ့သွားပါသည်။
အဖြစ်အများဆုံး အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာ အမျိုးအစား နှစ်မျိုးကို ကင်ဆာဖြစ်လာသော ဆဲလ်အမျိုးအစားအတွက် အမည်ပေးထားပါသည်။
- Squamous cell carcinoma-အစာပြွန်အတွင်း၌ ရှိသော ပါးလွှာပြီး ပြားချပ်သော ဆဲလ်များတွင် ဖြစ်ပေါ်သော ကင်ဆာ။ဤကင်ဆာသည် အစာပြွန်၏ အပေါ်ပိုင်းနှင့် အလယ်ပိုင်းတို့တွင် အများဆုံးတွေ့ရသော်လည်း အစာပြွန်တစ်လျှောက် မည်သည့်နေရာတွင်မဆို ဖြစ်ပွားနိုင်သည်။ဒါကို epidermoid carcinoma လို့လည်း ခေါ်ပါတယ်။
- Adenocarcinoma-glandular ဆဲလ်များမှအစပြုသောကင်ဆာ။အစာပြွန်၏ နံရံရှိ ဂလင်းဆဲလ်များသည် ချွဲကဲ့သို့သော အရည်များကို ထုတ်လွှတ်သည်။Adenocarcinoma သည် များသောအားဖြင့် အစာပြွန်၏ အောက်ပိုင်း၊ အစာအိမ်အနီးတွင် စတင်သည်။
အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာကို အမျိုးသားတွေမှာ ပိုတွေ့ရတတ်ပါတယ်။
အမျိုးသားများသည် အမျိုးသမီးများထက် အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေ သုံးဆပိုများသည်။အသက်ကြီးလာသည်နှင့်အမျှ အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာ ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ တိုးလာပါသည်။အစာပြွန်၏ Squamous cell carcinoma သည် လူဖြူထက် လူမည်းများတွင် ပိုအဖြစ်များသည်။
အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာကာကွယ်ခြင်း။
အန္တရာယ်ဖြစ်စေသော အကြောင်းရင်းများကို ရှောင်ကြဉ်ခြင်းနှင့် ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာအချက်များ တိုးမြှင့်ခြင်းသည် ကင်ဆာရောဂါကို ကာကွယ်ရန် ကူညီပေးနိုင်သည်။
ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေများသော အကြောင်းအရင်းများကို ရှောင်ကြဉ်ခြင်းသည် အချို့သော ကင်ဆာများကို ကာကွယ်ရန် ကူညီပေးနိုင်ပါသည်။ဖြစ်နိုင်ခြေ အကြောင်းရင်းများတွင် ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း၊ အဝလွန်ခြင်းနှင့် လုံလောက်သော လေ့ကျင့်ခန်း မလုပ်ခြင်းတို့ ပါဝင်ပါသည်။ဆေးလိပ်ဖြတ်ခြင်းနှင့် လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ခြင်းကဲ့သို့သော အကာအကွယ်အချက်များ တိုးမြှင့်ခြင်းသည် ကင်ဆာအချို့ကို ကာကွယ်ပေးနိုင်သည်။ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေကို မည်ကဲ့သို့ လျှော့ချနိုင်သည်ကို သင့်ဆရာဝန် သို့မဟုတ် အခြားကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုကျွမ်းကျင်သူနှင့် ဆွေးနွေးပါ။
အစာပြွန်၏ squamous cell carcinoma နှင့် အစာပြွန်၏ adenocarcinoma များအတွက် အကာအကွယ်အချက်များနှင့် တူညီသောအချက်များ မတူပါ။
အောက်ပါအန္တရာယ်အချက်များသည် အစာပြွန်၏ squamous cell carcinoma ဖြစ်နိုင်ချေကို တိုးစေသည်။
1. ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းနှင့် အရက်သောက်ခြင်း။
လေ့လာမှုများအရ အစာပြွန်၏ squamous cell carcinoma ဖြစ်နိုင်ခြေသည် ဆေးလိပ်သောက်သူ သို့မဟုတ် အရက်အလွန်အကျွံသောက်သူများတွင် ပိုများသည်။
အောက်ဖော်ပြပါ အကာအကွယ်အချက်များသည် အစာပြွန်၏ squamous cell carcinoma ဖြစ်နိုင်ချေကို လျော့ကျစေသည်-
1. ဆေးလိပ်နှင့် အရက်သောက်ခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ပါ။
လေ့လာမှုများအရ အစာပြွန်၏ squamous cell carcinoma ဖြစ်နိုင်ချေသည် ဆေးလိပ်နှင့် အရက်ကို မသုံးသောသူများတွင် နည်းပါးကြောင်း ပြသခဲ့သည်။
2. Nonsteroidal anti-inflammatory drug ဖြင့် Chemoprevention
Chemoprevention သည် ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချရန် ဆေးဝါးများ၊ ဗီတာမင်များ၊ သို့မဟုတ် အခြားအေးဂျင့်များကို အသုံးပြုခြင်း ဖြစ်သည်။Nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) တွင် အက်စပရင်နှင့် ရောင်ရမ်းနာကျင်မှုကို လျှော့ချပေးသည့် အခြားဆေးများ ပါဝင်သည်။
NSAIDs များအသုံးပြုခြင်းသည် အစာပြွန်၏ squamous cell carcinoma ဖြစ်နိုင်ချေကို လျော့နည်းစေကြောင်း လေ့လာမှုအချို့က ဖော်ပြသည်။သို့သော် NSAIDs များအသုံးပြုခြင်းသည် နှလုံးဖောက်ခြင်း၊ နှလုံးပျက်ကွက်ခြင်း၊ လေဖြတ်ခြင်း၊ အစာအိမ်နှင့် အူလမ်းကြောင်းအတွင်း သွေးယိုစီးခြင်းနှင့် ကျောက်ကပ်ပျက်စီးခြင်းတို့ကို တိုးပွားစေသည်။
အောက်ပါအန္တရာယ်အချက်များသည် အစာပြွန်၏ adenocarcinoma ဖြစ်နိုင်ချေကို တိုးစေသည်။
1. Gastric reflux
အစာပြွန်၏ Adenocarcinoma သည် အထူးသဖြင့် GERD သည် အချိန်ကြာမြင့်ပြီး ပြင်းထန်သောလက္ခဏာများနေ့စဉ်ဖြစ်ပေါ်နေချိန်တွင် အစာအိမ်နှင့် အစာမျိုပြွန်ပြန်တက်ရောဂါ (GERD) နှင့် ပြင်းထန်စွာဆက်စပ်နေသည်။GERD သည် အစာအိမ်အတွင်းရှိ အက်ဆစ်များ အပါအဝင် အစာအိမ်၏ အစာပြွန်အောက်ပိုင်းသို့ စီးဆင်းသွားသော အခြေအနေတစ်ခုဖြစ်သည်။၎င်းသည် အစာပြွန်အတွင်းပိုင်းကို ယားယံစေပြီး အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ အစာပြွန်အောက်ပိုင်းရှိ ဆဲလ်များကို ထိခိုက်နိုင်သည်။ဤအခြေအနေကို Barrett esophagus ဟုခေါ်သည်။အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ၊ ထိခိုက်နေသောဆဲလ်များသည် ပုံမှန်မဟုတ်သောဆဲလ်များဖြင့် အစားထိုးလာပြီး နောက်ပိုင်းတွင် အစာပြွန်၏ adenocarcinoma ဖြစ်လာနိုင်သည်။GERD နှင့် တွဲလျက် အဝလွန်ခြင်းသည် အစာပြွန်၏ adenocarcinoma ဖြစ်နိုင်ခြေကို တိုးမြင့်စေပါသည်။
အစာပြွန်အောက်နားရှိ ကြွက်သားများကို ပြေလျော့စေသော ဆေးဝါးများအသုံးပြုခြင်းသည် GERD ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေကို တိုးစေပါသည်။အောက်နားကြွက်သားများ ပြေလျော့သွားသောအခါ အစာအိမ်အက်ဆစ်သည် အစာပြွန်အောက်ပိုင်းသို့ စီးဆင်းသွားနိုင်သည်။
အစာအိမ်ပြန်တက်ခြင်းကို ရပ်တန့်ရန် ခွဲစိတ်မှု သို့မဟုတ် အခြားဆေးကုသမှုခံယူခြင်းသည် အစာပြွန်၏ adenocarcinoma ဖြစ်နိုင်ခြေကို လျော့နည်းစေသည်ဆိုသည်ကို မသိရပါ။ခွဲစိတ်မှု သို့မဟုတ် ဆေးကုသမှုများသည် Barrett esophagus ကို ဟန့်တားနိုင်ခြင်း ရှိ၊ မရှိ စစ်ဆေးရန် ဆေးခန်းများကို စမ်းသပ်မှုများ လုပ်ဆောင်နေပါသည်။
အောက်ဖော်ပြပါ အကာအကွယ်အချက်များသည် အစာပြွန်၏ adenocarcinoma ဖြစ်နိုင်ချေကို လျော့ကျစေသည်-
၁။ စတီးရွိုက်မဟုတ်သော ရောင်ရမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်သောဆေးများဖြင့် ဓာတုကာကွယ်ခြင်း။
Chemoprevention သည် ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချရန် ဆေးဝါးများ၊ ဗီတာမင်များ၊ သို့မဟုတ် အခြားအေးဂျင့်များကို အသုံးပြုခြင်း ဖြစ်သည်။Nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) တွင် အက်စပရင်နှင့် ရောင်ရမ်းနာကျင်မှုကို လျှော့ချပေးသည့် အခြားဆေးများ ပါဝင်သည်။
အချို့သောလေ့လာမှုများက NSAIDs များကိုအသုံးပြုခြင်းသည် အစာပြွန်၏ adenocarcinoma ဖြစ်နိုင်ခြေကို လျော့ကျစေသည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။သို့သော် NSAIDs များအသုံးပြုခြင်းသည် နှလုံးဖောက်ခြင်း၊ နှလုံးပျက်ကွက်ခြင်း၊ လေဖြတ်ခြင်း၊ အစာအိမ်နှင့် အူလမ်းကြောင်းအတွင်း သွေးယိုစီးခြင်းနှင့် ကျောက်ကပ်ပျက်စီးခြင်းတို့ကို တိုးပွားစေသည်။
2. အစာပြွန်၏ ရေဒီယိုကြိမ်နှုန်း ဖြတ်တောက်ခြင်း
အစာပြွန်အောက်ပိုင်းရှိ ပုံမှန်မဟုတ်သောဆဲလ်များရှိသော Barrett esophagus ရှိလူနာများအား radiofrequency ablation ဖြင့် ကုသနိုင်ပါသည်။ဤလုပ်ငန်းစဉ်သည် ကင်ဆာဖြစ်လာနိုင်သည့် ပုံမှန်မဟုတ်သောဆဲလ်များကို အပူပေးပြီး ဖျက်ဆီးရန် ရေဒီယိုလှိုင်းများကို အသုံးပြုသည်။radiofrequency ablation ကိုအသုံးပြုခြင်း၏အန္တရာယ်များမှာ အစာပြွန်ကျဉ်းခြင်းနှင့် အစာပြွန်၊ အစာအိမ် သို့မဟုတ် အူများတွင် သွေးထွက်ခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။
Barrett esophagus နှင့် အစာပြွန်အတွင်း ပုံမှန်မဟုတ်သော ဆဲလ်များရှိသော လူနာများကို လေ့လာမှုတစ်ခုတွင် လေ့လာမှုတစ်ခုက မလုပ်ဆောင်သော လူနာများနှင့် radiofrequency ablation ကို လက်ခံရရှိသော လူနာများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ခဲ့သည်။radiofrequency ablation ခံယူသောလူနာများသည် အစာမျိုပြွန်ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေနည်းပါးပါသည်။ဤအခြေအနေများရှိသည့်လူနာများတွင် အစာပြွန်ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေကို ရေဒီယိုကြိမ်နှုန်း ခွဲထုတ်ခြင်းသည် adenocarcinoma ဖြစ်နိုင်ချေကို လျော့နည်းစေခြင်း ရှိမရှိ သိရှိနိုင်ရန် နောက်ထပ်လေ့လာမှု လိုအပ်ပါသည်။
စာတိုက်အချိန်- စက်တင်ဘာ-၀၄-၂၀၂၃