အသည်းကင်ဆာကာကွယ်ခြင်း။

အသည်းကင်ဆာအကြောင်း အထွေထွေအချက်အလက်

အသည်းကင်ဆာသည် အသည်း၏တစ်ရှူးများတွင် ကင်ဆာဆဲလ်များဖြစ်ပေါ်သည့် ရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်သည်။

အသည်းသည် ခန္ဓာကိုယ်ရှိ အကြီးဆုံးအင်္ဂါများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။၎င်းတွင် အမြှေးနှစ်ခုပါရှိပြီး နံရိုးလှောင်အိမ်အတွင်း ဝမ်းဗိုက်အပေါ်ဘက်ညာဘက်ခြမ်းကို ပြည့်စေသည်။အသည်း၏ အရေးကြီးသော လုပ်ငန်းဆောင်တာ သုံးခုမှာ-

• သွေးထဲမှ အန္တရာယ်ရှိသော အရာများကို စစ်ထုတ်ရန်အတွက် ဝမ်းနှင့် ဆီးတို့တွင် ခန္ဓာကိုယ်မှ ဖြတ်သန်းနိုင်သည်။
• သည်းခြေရည်ကို အစားအသောက်မှ အဆီချေဖျက်ရန် ကူညီပေးသည်။
• ခန္ဓာကိုယ်က စွမ်းအင်အတွက် အသုံးပြုတဲ့ glycogen (သကြား) ကို သိုလှောင်ရန်။

အသည်းကင်ဆာကို စောစီးစွာ ရှာဖွေကုသခြင်းသည် အသည်းကင်ဆာကြောင့် သေဆုံးခြင်းမှ ကာကွယ်နိုင်သည်။

အချို့သော အသည်းရောင်အသားဝါ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကူးစက်ခံရပါက အသည်းရောင်အသားဝါ ဖြစ်စေနိုင်ပြီး အသည်းကင်ဆာအထိ ဖြစ်စေနိုင်သည်။

အသည်းရောင်ရောဂါသည် အဖြစ်အများဆုံး အသည်းရောင်ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကြောင့်ဖြစ်သည်။အသည်းရောင်ရောဂါသည် အသည်းရောင်ရမ်းခြင်း (ရောင်ရမ်းခြင်း) ကိုဖြစ်စေသောရောဂါဖြစ်သည်။ကြာရှည်စွာအသည်းရောင်ခြင်းမှအသည်းပျက်စီးခြင်းသည်အသည်းကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေကိုတိုးစေသည်။

Hepatitis B (HBV) နှင့် Hepatitis C (HCV) သည် အသည်းရောင်အသားဝါ ဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစား နှစ်မျိုးဖြစ်သည်။HBV သို့မဟုတ် HCV ဖြင့် နာတာရှည် ပိုးဝင်ခြင်းသည် အသည်းကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေကို တိုးစေပါသည်။

1. အသည်းရောင်ဘီ၊

HBV သည် HBV ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရသူ၏ သွေး၊ သုက်ရည် သို့မဟုတ် အခြားခန္ဓာကိုယ်အရည်များနှင့် ထိတွေ့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပွားခြင်းဖြစ်သည်။ရောဂါပိုးသည် ကလေးမွေးဖွားစဉ်၊ လိင်ဆက်ဆံမှုမှတစ်ဆင့် သို့မဟုတ် မူးယစ်ဆေးဝါးထိုးသွင်းရာတွင် အသုံးပြုသည့် ဆေးထိုးအပ်များ မျှဝေခြင်းဖြင့် ကူးစက်နိုင်သည်။အသည်းအမာရွတ် (cirrhosis) ကိုဖြစ်စေနိုင်ပြီး အသည်းကင်ဆာဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။

2. အသည်းရောင် စီ၊

HCV သည် HCV ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံထားရသူ၏သွေးနှင့်ထိတွေ့ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။မူးယစ်ဆေးဝါးထိုးသွင်းရာတွင် အသုံးပြုသည့် ဆေးထိုးအပ်များ မျှဝေခြင်းဖြင့် သို့မဟုတ် လိင်ဆက်ဆံမှုမှတစ်ဆင့် မကြာခဏဆိုသလို ကူးစက်ပျံ့နှံ့နိုင်သည်။ယခင်က သွေးသွင်းခြင်း သို့မဟုတ် ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါ အစားထိုးခြင်းများတွင်လည်း ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ယနေ့တွင်၊ သွေးဘဏ်များသည် လှူဒါန်းထားသော သွေးအားလုံးကို HCV အတွက် စစ်ဆေးပေးသောကြောင့် သွေးသွင်းခြင်းမှ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်နိုင်ခြေကို များစွာလျှော့ချပေးပါသည်။အသည်းအမာရွတ် (cirrhosis) ကိုဖြစ်စေနိုင်ပြီး အသည်းကင်ဆာဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။

အသည်းကင်ဆာကာကွယ်ခြင်း။

အန္တရာယ်ဖြစ်စေသော အကြောင်းရင်းများကို ရှောင်ကြဉ်ခြင်းနှင့် ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာအချက်များ တိုးမြှင့်ခြင်းသည် ကင်ဆာရောဂါကို ကာကွယ်ရန် ကူညီပေးနိုင်သည်။

ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေများသော အကြောင်းအရင်းများကို ရှောင်ကြဉ်ခြင်းသည် အချို့သော ကင်ဆာများကို ကာကွယ်ရန် ကူညီပေးနိုင်ပါသည်။ဖြစ်နိုင်ခြေ အကြောင်းရင်းများတွင် ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း၊ အဝလွန်ခြင်းနှင့် လုံလောက်သော လေ့ကျင့်ခန်း မလုပ်ခြင်းတို့ ပါဝင်ပါသည်။ဆေးလိပ်ဖြတ်ခြင်းနှင့် လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ခြင်းကဲ့သို့သော အကာအကွယ်အချက်များ တိုးမြှင့်ခြင်းသည် ကင်ဆာအချို့ကို ကာကွယ်ပေးနိုင်သည်။ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေကို မည်ကဲ့သို့ လျှော့ချနိုင်သည်ကို သင့်ဆရာဝန် သို့မဟုတ် အခြားကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုကျွမ်းကျင်သူနှင့် ဆွေးနွေးပါ။

နာတာရှည် အသည်းရောင်အသားဝါ B နှင့် C ပိုးများသည် အသည်းကင်ဆာဖြစ်စေနိုင်သည့် အန္တရာယ်ဖြစ်စေသောအချက်များဖြစ်သည်။

နာတာရှည် အသည်းရောင်အသားဝါ B (HBV) သို့မဟုတ် နာတာရှည် အသည်းရောင်အသားဝါ စီ (HCV) ရှိခြင်းသည် အသည်းကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေကို တိုးစေသည်။HBV နှင့် HCV နှစ်မျိုးလုံးရှိသူများနှင့် အသည်းရောင်အသားဝါစီပိုးအပြင် အခြားသောအန္တရာယ်အချက်များရှိသူများအတွက်လည်း အန္တရာယ်ပိုများပါသည်။နာတာရှည် HBV သို့မဟုတ် HCV ရောဂါပိုးရှိသော အမျိုးသားများသည် တူညီသော နာတာရှည်ရောဂါပိုးရှိသော အမျိုးသမီးများထက် အသည်းကင်ဆာ ဖြစ်ပွားနိုင်ချေ ပိုများသည်။

နာတာရှည် HBV ကူးစက်မှုသည် အာရှနှင့် အာဖရိကတွင် အသည်းကင်ဆာဖြစ်စေသော အဓိကအကြောင်းရင်းဖြစ်သည်။နာတာရှည် HCV ကူးစက်မှုသည် မြောက်အမေရိက၊ ဥရောပနှင့် ဂျပန်နိုင်ငံတို့တွင် အသည်းကင်ဆာဖြစ်စေသော အဓိကအကြောင်းရင်းဖြစ်သည်။

အောက်ဖော်ပြပါများသည် အသည်းကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေကို မြင့်တက်စေမည့် အခြားသောအန္တရာယ်အချက်များဖြစ်သည်။

1. Cirrhosis

ကျန်းမာသော အသည်းတစ်သျှူးများကို အမာရွတ်တစ်သျှူးများဖြင့် အစားထိုးသည့် အသည်းခြောက်ရောဂါရှိသူများတွင် အသည်းကင်ဆာဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ တိုးလာပါသည်။အမာရွတ်တစ်ရှူးသည် အသည်းမှတဆင့် သွေးစီးဆင်းမှုကို ပိတ်ဆို့စေပြီး ၎င်းကို လုပ်ဆောင်သင့်သည့်အတိုင်း တားဆီးပေးသည်။နာတာရှည် အရက်စွဲခြင်း နှင့် နာတာရှည် အသည်းရောင်အသားဝါ စီပိုးများသည် အသည်းခြောက်ခြင်း၏ အဖြစ်များသော အကြောင်းရင်းများ ဖြစ်သည်။HCV နှင့်ဆက်စပ်သော အသည်းခြောက်သူများသည် HBV သို့မဟုတ် အရက်သောက်သုံးမှုနှင့်ဆက်စပ်သော အသည်းခြောက်သူများထက် အသည်းကင်ဆာဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ ပိုများသည်။

2. အရက်အလွန်အကျွံသောက်ခြင်း။

အရက်အလွန်အကျွံသောက်သုံးခြင်းသည် အသည်းကင်ဆာဖြစ်စေနိုင်သည့် အန္တရာယ်ဖြစ်စေသည့်အချက်ဖြစ်သည့် အသည်းခြောက်စေနိုင်သည်။အသည်းကင်ဆာသည် အသည်းခြောက်ခြင်း မရှိသော အရက်အလွန်အကျွံသုံးစွဲသူများတွင်လည်း ဖြစ်ပွားနိုင်သည်။အသည်းခြောက်သော အရက်အလွန်အကျွံသောက်သူများသည် အသည်းကင်ဆာဖြစ်ပွားနိုင်ချေ ဆယ်ဆပိုများပြီး အရက်အလွန်အကျွံသောက်သုံးသူများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက အသည်းကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေ ဆယ်ဆပိုများသည်။

လေ့လာမှုများအရ အရက်အလွန်အကျွံသောက်သူများသည် HBV သို့မဟုတ် HCV ပိုးရှိသူများတွင် အသည်းကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေ တိုးလာကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။

3. Aflatoxin B1

aflatoxin B1 ပါ၀င်သော အစားအစာများ (ပူပြင်းပြီး စိုစွတ်သောနေရာတွင် သိုလှောင်ထားသော ပြောင်းဖူးနှင့် အခွံမာသီးများကဲ့သို့ အစားအစာများတွင် ပေါက်နိုင်သော မှိုမှိုများမှ အဆိပ်များ) စားသုံးခြင်းဖြင့် အသည်းကင်ဆာ ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ တိုးလာနိုင်သည်။ဆာဟာရ အာဖရိက၊ အရှေ့တောင်အာရှနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့တွင် အဖြစ်အများဆုံးဖြစ်သည်။

4. Nonalcoholic Steatohepatitis (NASH)၊

Nonalcoholic steatohepatitis (NASH) သည် အသည်းအမာရွတ် (cirrhosis) ကိုဖြစ်စေနိုင်သော အသည်းကင်ဆာဖြစ်စေနိုင်သော အခြေအနေတစ်ခုဖြစ်သည်။၎င်းသည် အသည်းထဲတွင် ပုံမှန်မဟုတ်သော အဆီပမာဏ ရှိနေသည့် အပြင်းထန်ဆုံးသော အရက်မဟုတ်သော အဆီဖုံးရောဂါ (NAFLD) ဖြစ်သည်။အချို့လူများတွင်၊ ၎င်းသည် ရောင်ရမ်းခြင်း (ရောင်ရမ်းခြင်း) နှင့် အသည်းဆဲလ်များကို ထိခိုက်ဒဏ်ရာရစေနိုင်သည်။

NASH နှင့် ဆက်နွှယ်သော အသည်းခြောက်ခြင်းသည် အသည်းကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေကို တိုးစေသည်။အသည်းကင်ဆာကို NASH ရှိသူများတွင်လည်း တွေ့ရှိနိုင်သည်။

5. စီးကရက်သောက်ခြင်း။

ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းသည် အသည်းကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေ ပိုများသည်။တစ်နေ့ကို စီးကရက်သောက်တဲ့ အရေအတွက်နဲ့ ဆေးလိပ်သောက်တဲ့ နှစ်အရေအတွက်နဲ့ တိုးလာနိုင်ပါတယ်။

6. အခြားအခြေအနေများ

ရှားပါးသော ဆေးဘက်ဆိုင်ရာနှင့် မျိုးရိုးဗီဇအခြေအနေအချို့သည် အသည်းကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေကို တိုးစေနိုင်သည်။ဤအခြေအနေများတွင် အောက်ပါတို့ပါဝင်သည်-

• မကုသရသေးသော မျိုးရိုးလိုက် hemochromatosis (HH)။
• Alpha-1 antitrypsin (AAT) ချို့တဲ့ခြင်း။
• Glycogen သိုလှောင်မှုရောဂါ။
• Porphyria cutanea tarda (PCT)။
• ပြောချင်ရာပြောရောဂါ။

အောက်ဖော်ပြပါ အချက်များသည် အသည်းကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေကို လျော့ကျစေသည် ။

1. Hepatitis B ကာကွယ်ဆေး

HBV ကူးစက်မှုကို ကာကွယ်ခြင်း (မွေးကင်းစကလေးငယ်တွင် HBV ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းဖြင့်) သည် ကလေးငယ်များတွင် အသည်းကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေကို လျော့နည်းစေကြောင်း ပြသထားသည်။ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းသည် အရွယ်ရောက်ပြီးသူများတွင် အသည်းကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေကို လျော့နည်းစေခြင်း ရှိ၊ မရှိ မသိရသေးပါ။

2. နာတာရှည် အသည်းရောင်အသားဝါ ဘီပိုးအတွက် ကုသမှု

နာတာရှည် HBV ပိုးရှိသူများအတွက် ကုသမှုရွေးချယ်စရာများတွင် interferon နှင့် nucleos(t)ide analog (NA) ကုထုံးများ ပါဝင်သည်။ဤကုသမှုများသည် အသည်းကင်ဆာဖြစ်ပွားနိုင်ခြေကို လျှော့ချပေးနိုင်သည်။

3. aflatoxin B1 နှင့် ထိတွေ့မှုကို လျှော့ချပါ။

Aflatoxin B1 အမြောက်အမြားပါဝင်သည့် အစားအစာများကို အဆိပ်အတောက်ပမာဏနည်းသော အစားအစာများဖြင့် အစားထိုးခြင်းသည် အသည်းကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချပေးနိုင်သည်။

အရင်းအမြစ်-http://www.chinancpcn.org.cn/cancerMedicineClassic/guideDetail?sId=CDR433423&type=1